حراج های هنری

دسته‌بندی

حراج های هنری

حراجی های هنری

چکیده

هر فردی که از دنیای هنر مطلع باشد بی شک با حراج های هنری و خبرهای جنجالی آن مواجه شده است. حراج های هنری از جمله موقعیت ها و عرصه های معتبر و مهمی است که به درخشش بیشتر هنرمندان و همچنین بالا بردن ارزش های هنری کمک می کند اما پشت پرده ی حراجی های هنری قوانین و مسائل زیادی است تا آثار هنری بتوانند آن را طی کنند و در این حراجی ها به نمایش درآیند. هدف از این مقاله شناخت هرچه بیشتر و بهتر حراجی های هنری و فرایند گوناگون دخیل در آن است.

پیدایش حراج های هنری

قدمت حراج های هنری به 2500 سال میرسد که در تحولات سده ی 18 و 19 مورد استقبال علاقمندان هنر و عموم مردم قرار گرفت. تا قبل از تحولات سیاسی و اجتماعی سده های ذکر شده، در جهان از جمله ایران، هنرمندان و آثار هنری بیشتر در خدمت حکومت و دربار بود که با گذشت زمان به تدریج هنرمندان مستقل از دربار و حکومت به فعالیت های خود ادامه دادند و با اجتماع و مردم تعامل بیشتری از خود نشان دادند.
به این ترتیب آثار هنری بیش از پیش در بازار و اجتماع راه پیدا کرد. حس نیاز و تمایل برای کسب بازار در بین هنرمندان باعث ایجاد رقابت های بیشتر و همچنین رخدادهای مهم دیگری از جمله برگزاری نمایشگاه های انفرادی و گروهی، شکل گیری فراخوان ها، رویدادها، اکسپوها و حراجی های هنری متعددی شد تا هنرمندان بتوانند خود و آثارشان را هرچه بیشتر و بهتر به اهالی هنر و عموم مردم معرفی کنند و آثارشان را به نمایش بگذارند.

محققان و منتقدان، آثار هنری موجود در بازار را در 3 سطح تقسیم و بررسی می کنند:

در سطح اول هنرمندان آثار خود را خلق کرده و آنها را در گالری ها و نمایشگاه ها به نمایش می گذارند.

سطح دوم شامل آثار هنرمندان سرشناس و حرفه ای است که آثارشان از جانب گالری داران و مجموعه داران هنری مورد پذیرش و معامله قرار گرفته و از اعتبار و ارزشی برخوردارند.

در سطح آخر حراجی های هنری قرار دارد که زمینه ای برای رشد و شناخت هنرمندان در سطح بین المللی را فراهم می کند.

حراجی های هنری زیر نظر بنگاه یا موسسه های تجاری برگزار میشوند که از اصطلاح " خانه حراج " یا " Auction house " استفاده می شود.
وظیفه این موسسه ها برگزاری حراجی ها و انجام مزایده امن و مطمئن به عنوان واسطه بین فروشندگان و خریداران آثار هنری است که در انتها درصدی از مبلغ فروش را به عنوان حق کمیسیون برمی دارند.
حراجی های هنری برخلاف دید عموم جامعه که به آنها دارند صرفا اهداف مالی و اقتصادی ندارند بلکه آنها هدفی والاتر دارند و آن فراهم کردن بستری برای رشد و ترویج هنر، کمک به معرفی بیشتر هنرمندان و آثارشان، تبادل آثار هنری در فضایی امن و مطمئن است.

نحوه ارتباط هنرمندان با حراجی های هنری

نوع ارتباط هنرمندان با حراجی های هنری به 2 صورت " مستقیم " و " غیرمستقیم " است.

در شیوه ی مستقیم هنرمند و آثارش بدون هیج واسطه ای با بنگاه ها و حراجی ها در تعامل است اما در شیوه ی غیر مستقیم آثار هنری هنرمندان از طریق گالری داران و مجموعه داران به حراجی ها راه پیدا می کنند.
باید به این نکته اشاره کرد که تعداد زیادی از هنرمندان به دلیل داشتن مشغله های فراوان کاری و ذهنی برای خلق آثارشان، به صورت غیر مستقیم و از طریق واسطه با بنگاه های تجاری و حراجی ها در ارتباط هستند.

تصویری از حراج کریستیز از معروف ترین و معتبرین ترین حراج های هنری جهان

با این وجود میتوان به این نتیجه رسید که گالری داران و مجموعه داران تاثیر مهم و بسزایی برای ورود آثار هنرمندان به حراجی ها دارند چرا که آنها از دانش علمی و عملی کافی برای تشخیص و ارزیابی آثار هنری برخوردارند، آثار حرفه ای را تشخیص داده و آنها را گزینش می کنند، از تمامی اصول و شرایط حراجی ها مطلعند، شبکه ارتباطی گسترده ای دارند و به نوعی در این کار تخصص و مهارت های لازم را دارا هستند.
هرچند که باید به این نکته نیز اشاره کرد که، بهره مندی گالری داران و مجموعه داران از توانایی و مهارت هایشان در این زمینه دلیل بر آن نمیشود که هنرمندان نیز مهارت های لازم برای ورود به حراجی ها را تقویت نکنند. هنرمندان نیز مانند گالری دارن وظایفی دارند که باید به آنها عمل کنند و مهارت های خود را تقویت کنند به طور مثال یک هنرمند در ابتدا باید برای دیده شدن در بین گالری داران و مجموعه داران، در زمینه های متعددی مانند گسترش دانش علمی و عملی، شبکه های ارتباطی، تعامل با هنرمندان دیگر و حضور پررنگ در مجامع هنری تلاش کنند تا در اجتماع شناخته شده و آثارشان دیده شود.

تصویری از حراج ساتبیز از معروف ترین و معتبر ترین حراج های هنری جهان

نحوه قیمت گذاری آثار هنری در حراج های هنری

آثار موجود در حراجی ها شامل عرصه های متعددی مانند آثار هنرهای تجسمی، مجسمه، جواهرات، اشیای عتیقه و غیره می شود. برای مزایده و قیمت گذاری آثار دو شیوه وجود دارد، شیوه قیمت گذاری هلندی و شیوه ی قیمت گذاری انگلیسی (یا قیمت صعودی ).
امروزه در حراجی ها از شیوه " قیمت گذاری انگلیسی " یا " قیمت صعودی" استفاده می کنند. این شیوه به این گونه است که مزایده و فروش اثر با کمترین مبالغ آغاز میشود و با پیشنهادات قیمت های متفاوت خریداران، ارزش و قیمت اثر به بالاترین میزان خود می رسد و در صورتی که دیگر پیشنهاد قیمتی وجود نداشته باشد فروش اثر با اخرین مبلغ پیشنهاد چکش می خورد. همچنین کمیسیون موسسه حراج که توسط خریدار پرداخت میشود به مبلغ چکش خورده اضافه شده و قیمت نهایی محاسبه و پرداخت میشود.
اما همیشه آثار موجود در حراجی ها به فروش نمی رسند. فروشندگان و عوامل موسسه برگزاری حراج قیمت پایه اثر را مخفی برای خود نگه می دارند و با شروع شدن مزایده با روشی که پیش از این آن را توضیح دادیم اگر پیشنهادات قیمت به قیمت پایه نیز نرسید، مزایده به پایان میرسد و فروش اثر صورت نمی گیرد.

در انتها به طور مختصر به معرفی تعدادی از معروف ترین و معتبرترین حراج های هنری جهان می پردازیم.

خانه حراج استکهلم ( stockholms )

خانه حراج استکهلم در سال 1674 تاسیس شد و قدیمی ترین خانه حراج جهان است که به فروش آثار هنری و لوازم عتیقه مثل مبل، فرش، چینی و همچنین جواهرات میپردازد. خانه حراج استکهلم به دلیل نوع خدماتی که ارائه می دهد در سطح بین المللی علاقمندان زیادی دارد.

تصویری از حراج استکهلم

خانه حراج کریستیز (christie’s )

کریستیز از مشهورترین بنگاه های تجاری آثاری هنری است که فعالیت خود را در سال 1823 در لندن آغاز کرده و تاکنون دارای 85 شعبه در 33 کشور است. حراج کریستیز سالانه حدود 40 درصد از فروش آثار هنری جهان را به خود اختصاص داده و سالانه حدود 4 میلیارد دلار درآمد دارد.
کریستیز در امارات شعبه ای برای آثار و هنرمندان منطقه خاورمیانه دارد و در طی فعالیت های حراج کریستیز آثار هنرمندان ایرانی نیز حضور داشته.

تصویری از حراج کریستیز شعبه کشور چین

خانه حراج ساتبیز ( Sotheby’s )

ساتبیز از قدیمی ترین موسسه های حراج هنری است که در سال 1744 در لندن فعالیتش را شروع کرده و تاکنون 90 شعبه در 40 کشور را به خود اختصاص داده. حراج ساتبیز سالانه حدود 2میلیارد دلار در لندن فروش دارد.
بنگاه ساتبیز همانند بنگاه کریستیز شعبه ای برای منطقه خاورمیانه در قطر دارد که در حراج سال 2016 آثار هنرمندان ایرانی حضور و فروش قابل توجه ای داشتند.

تصویری از حراج ساتبیز در شعبه کشور قطر

خانه حراج بونامز ( bonhams )

بونامز در سال 1793 در لندن تاسیس شد و از قدیمی ترین بنگاه های تجاری محسوب میشود که تا به امروز در 25 کشور شعبه دارد. حراجی بونامز در زمینه های متعددی به فروش آثار میپردازد از آنها میتوان به فروش آثار هنری و علمی و همچنین آثار عتیقه اشاره کرد.

تصویری از حراج بونامز در لاس وگاس آمریکا

خانه حراج هریتیج ( heritage )

بنگاه هریتیج در سال 1976 در ایالات متحده شروع به فعالیت کرد. بنگاه هریتیج بزرگترین بنگاه معاملات هنری در ایالات متحده و سومین بنگاه حراج آثار هنری بزرگ در جهان است که سالانه حدود 900میلیون دلار درآمد را به خود اختصاص می دهد.
بنگاه حراج هریتیج نه تنها به فروش آثار هنری می پردازد بلکه به فروش طیف وسیعی از اشیا کلکسیونی مانند کتاب، جواهرات، سکه، ساعت، کیف دستی، خاطرات جنگ، یادبودهای تاریخی و سیاسی و ورزشی، شراب، پوسترهای فیلم و غیره می پردازد.

از شعبه های بنگاه هریتیج که مربوط به فروش یادگارهای ورزشی است

خانه حراج فیلیپس ( Phillips )

بنگاه فیلیپس در سال 1796 در لندن تاسیس شد و در طول فعالیت خود با خسارات و اتفاقات زیادی رو به رو بوده و در سال 2001 بنگاه بونامز مراکز خانه حراج فیلیپس در لندن را خریداری کردند و با نام بونامز به فعالیت خود ادامه دادند اما در سال 2008 خریداری شد و با نام فیلیپس دوباره به عرصه حراجی ها بازگشت.
خانه حراج فیلیپس علاوه بر فروش آثار هنری به فروش جواهرات و ساعت نیز می پردازد.

تصویری از حراجی فیلیپس

خانه جراج چاینا گاردین ( china guardian )

خانه حراج چاینا گاردین اولین بنگاه معاملات هنری کشور چین است که در سال 1993 در شهر پکن تاسیس شد که فعالیت خود را از ابتدا تا کنون به فروش آثار هنری چین مانند خوشنویسی، نقاشی، ظروف چینی و سرامیکی، مجسمه، کتاب و غیره اختصاص داده است.
بنگاه چاینا گاردین همچنین در کشورهای دیگری چون تایوان، ژاپن، آمریکا و کانادا شعبه دارد.

تصویری از حراجی چاینا گاردین

حراج تهران

حراج تهران بزرگترین و حرفه ای ترین حراج آثار هنری ایرانی است که از سال 1391 با مدیریت آقای دکتر علیرضا سمیع آذر شروع به فعالیت کرده. دکتر سمیع آذر پیش از تاسیس حراج تهران، مدیریت موزه هنرهای معاصر تهران را به مدت 8 سال برعهده داشته و همچنین وی از کارشناسان آثار هنری خاورمیانه است که با حراجی کریستیز همکاری می کند.
حراج تهران به فروش آثار هنری چون نقاشی، عکس و مجسمه می پردازد و تاکنون سیزده مراسم حراجی را برگزار کرده و در سیزدهمین مراسمی حراجی که در سال 1399 برگزار شد، 87 میلیارد تومان فروش آثار هنری داشت.

تصویری از سیزدهمین حراج تهران

گردآورنده:آتوسا صفوی زاده