تفاوت کاریکاتور و کارتون

دسته‌بندی

تفاوت کارتون و کاریکاتور چیست؟

هنر

نقاشی

چکیده

کارتون و کاریکاتور از جمله زیرشاخه های هنرهای تجسمی هستند که در نگاه اول ممکن است شبیه بهم به نظر برسند و همین امر باعث ایجاد دشواری در تشخیص و تمایز آن ها از یکدیگر شود و حتی اینطور به نظر برسد که یک سبک هستند، در حالی که کارتون و کاریکاتور هر یک برای خود سبکی مجزا و دارای ویژگی های بصری و مفهمومی خاص خود هستند. در این مطلب هدف این است که به طور مختصر به معرفی کارتون و کاریکاتور، ویژگی ها، تفاوت و تمایزها و کاربرد های آنان بپردازیم.

کاریکاتور چیست؟

واژه کاریکاتور که ریشه آن از کلمه ایتالیایی کاریکاتورا است و از فعل کاریکاره به معنی " بار کردن " گرفته شده است که نخستین بار در سال 1646 توسط شخصی به نام موسینی به کار برده شد. با این حال در اصطلاح، کاریکاتور به طراحی از روی سوژه مشخص مخصوصا چهره افراد به شیوه دفرمه و اغراق آمیز همراه با حفظ ویژگی های ظاهری فرد و تلفیق با مایه هایی از طنز می گویند، که ممکن است سرگرم کننده و خنده دار به نظر برسند اما حامل مفاهیم و پیام های مهم و عمیقی را هستند.

تاریخچه کاریکاتور

کاریکاتور پیشینه و تاریخچه ای به اندازه ی تاریخ مکتوب انسان ها دارد. با توجه به شواهد و نمونه های پیدا شده و تحقیقات کارشناسان، هنر کاریکاتور را به دوران پیش از رواج و گسترش روزنامه نگاری و همچنین صنعت چاپ نسبت می دهند که از اولین نمونه های بدست آمده هنر کاریکاتور، آثاری است که از شهر پمپئی پیدا شده که به 1900سال پیش بازمی گردد.
کاریکاتور برای نخستین بار در قرن 16 میلادی توسط هنرمندان ایتالیایی برای بیان موضوعات اجتماعی شکل گرفت و با افتتاح آکادمی هنری توسط آنیباله کاراتچی (annibale Carracci) در اواخر قرن 16 نقاشی کاریکاتور رسما پایه گذاری شد.

هنرمندانی چون برنینی و تیه پلو از اولین هنرمندان بودند که نسبت به این سبک از خود علاقه و تمایل نشان دادند و موجب آشنایی فرانسویان با کاریکاتور شدند اما در نهایت هنر کاریکاتور به معنا و کارکرد امروزه در قرن 17 توسط آگستینو کاراچی (agostino Carracci) هنرمند ایتالیایی در ایتالیا معرفی شد و تا به امروز ادامه یافت.

از هنرمندانی که به خلق آثار کاریکاتور پرداختند می توان از لرد جورج تاون شز، ویلیام هوگارت (William hogart) ، توماس رولندسون (Thomas Rowlandson )، جیمز گیلری (james gillray )، جورج کروئیکشانک (George Cruikshank)، دیوید لوین (david Levine)، گیرمو موردیلو (Guillermo mordillo) اشاره کرد.

ویلیام هوگارت

دیوید لوین

کارتون چیست؟

واژه کارتون مانند واژه کاریکاتور ریشه ایتالیایی دارد که به معنی " کاغذ و مقوا ضخیم " بوده است. کارتون در زبان عامیانه به برنامه های تلویزیونی مخصوص کودکان می گویند که نه تنها کودکان بلکه بزرگسالان راسرگرم می کند

اما در دنیای هنر، کارتون به آثاری گفته میشود که بخشی از صفحات روزنامه یا نشریه ها را در برمی گیرد و معمولا به بیان موضوعات روز به صورت فکاهی و طنز می پردازد.

تاریخچه کارتون

تاریخچه هنر کارتون تا به امروز دچار تحولات زیادی شده، چرا که واژه کارتون را در ابتدا به طرح های گوناگون نظیر طرح های ابتدایی طراحان و نقاشان که برای انتقال دادن آنها به سطوح مختلف مانند دیوار، شیشه و موزاییک اختصاص می دادند و همچنین در روزنامه نگاری از کارتون برای نام گذاری نقاشی های فکاهی با مضامین مختلف استفاده می کردند.

سپس اصطاح کارتون به معنای امروزی آن برای اولین در مجله ای انگلیسی به نام " پانچ " که از سال های 1841 تا 1992 به چاپ میرسید و به پدر مجله های طنز معروف بود، به کار برده شد.

از نمونه کارتون های چاپ شده در مجله پانچ

مجله گل آقا که اولین هفته نامه طنز پس از انقلاب اسلامی در ایران بود، توسط کیومرث صابری فومنی در سال 1369 آغاز به فعالیت کرد و به یکی از مجلات معروف و محبوب در بین مرد تبدیل شد. در مجله گل آقا شاهد تصاویر و آثار زیادی در سبک کارتون هستیم که با استفاده از شخصیت پردازی و حالت فکاهی و طنز به بیان مسائل روز جامعه می پردازد.

تفاوت و تمایز کارتون و کاریکاتور

هنر کارتون و کاریکاتور از 2 جنبه قابل بررسی و تشخیص هستند.

تفاوت بصری:

در هنر کاریکاتور، آنچه که بیش از هر چیزی از خصلت های بارز آن محسوب می شود، به کارگیری اغراق و البته طنز است. طراحی کاریکاتور از چهره افراد بیشتر دارای جنبه سرگرمی و خنده آور است که معمولا برای خلق چنین اثری از یک شخص به عنوان مدل انتخاب شده و یک کاریکاتوریست حرفه ای علاوه بر توجه و حفظ ویژگی های ظاهری مدل، دست به اغراق نیز می زند به گونه ایی که اثر نهایی کاملا قابل تشخیص است که از چه فردی طراحی شده است.

از نمونه کاریکاتورهایی که از چهره افراد معروف کشیده شده و کاملا قابل تشخیص است

در هنر کارتون، هنرمند اثر خود را با استفاده از قوه تخیل خلق می کند و می تواند با استفاده از قوه تخیلش مرزهای واقعیت را جا به جا نماید، در صورتی که در هنر کاریکاتور همان طور که قبلا به آن اشاره کردیم حفظ ویژگی های مخصوص به خود سوژه و مدل ضرورت دارد و از ویژگی های بارز هنر کاریکاتور است.

تفاوت مفهومی و مضوعی:

از هنر کاریکاتور بیشتر برای بیان موضوعات اجتماعی، سیاسی، انتقادات، پیام های طعنه آمیز، اعتراض ها نسبت به مسائل گوناگون جامعه و غیره استفاده می شود و در عین حال که حامل چنین پیام هایی است می توان ناراحت کننده و دردناک باشد که از خصلت هایی چون فکاهی بودن، طنز و حالت های اغراق آمیز به عنوان ابزارهای کمکی برای این هنر استفاده می شود تا بتوان پیام ها و مفاهیم را با تاثیرگذاری بیشتر بر مخاطب منتقل کرد. هنر کاریکاتوری به دلیل بهره گیری از این خصلت ها از والاترین هنرها محسوب می شود و از لحاظ مفهوم سازی و برقراری ارتباط با مخاطب بسیار غنی و قوی است و اقشار مختلف جامعه را می تواند تحت تاثیر قرار دهد.

بهرام عظیمی

هنر کارتون نسبت به مفاهیمی که کاریکاتور بیان می کند بارمعنایی کمتری دارد و معمولا به بیان مفاهیم سطحی می پردازد همچنین ازهنر کارتون برای بازگو کردن روایت و داستان استفاده می شود که در کتاب های مصور کاربرد زیادی دارد و در ابتدا از کارتون به عنوان عاملی جذب کننده برای کودکان نسبت به کتاب و کتابخوانی بهره می بردند اما به مرور زمان کارتون جای خود را در گروه های سنی مختلف باز کرد.

سائول استینبرگ

کامبیز درمبخش

اردشیر محصص

گردآورنده:آتوساصفوی زاده